Ông có nhiều đóng góp to lớn cho ngành múa Việt Nam.

Giáo sư, NSND Thái Ly tên thật là Nguyễn Đình Thái, sinh ngày 6/7/1930 tại Hải Dương trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật. Với hơn bốn thập kỷ cống hiến, ông được xem là một trong những cây đại thụ đặt nền móng và phát triển nghệ thuật múa chuyên nghiệp Việt Nam.

Đầu thập niên 1950, ông được cử sang Học viện Nghệ thuật Bắc Kinh (Trung Quốc) học chuyên ngành biên đạo múa khi đang công tác tại Đoàn Ca múa Nhân dân Trung ương tại chiến khu Việt Bắc. Sau 5 năm tu nghiệp, ông tốt nghiệp xuất sắc với tác phẩm Phá xiềng, một trong những vở múa hiện đại đầu tiên mang đậm tinh thần dân tộc.

Giáo sư, NSND Thái Ly (Ảnh tư liệu)

Trở về nước, ông là một trong những người sáng lập Trường Múa Việt Nam (nay là Học viện Múa Việt Nam), giữ chức Phó Hiệu trưởng và trực tiếp giảng dạy cho nhiều thế hệ học trò. Nhiều nghệ sĩ tên tuổi như NSND Chu Thúy Quỳnh, NSƯT Thành Lộc từng học dưới sự hướng dẫn của ông.

Trong kháng chiến chống Mỹ, ông đảm nhận vai trò chỉ đạo Đoàn Ca múa Giải phóng và sau đó là Phó Vụ trưởng Vụ Văn nghệ thuộc Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Sau ngày đất nước thống nhất, ông tiếp tục góp công thành lập Trường Múa TP. HCM và trở thành Hiệu trưởng đầu tiên của trường.

Bên cạnh công tác quản lý và đào tạo, GS.NSND Thái Ly còn để lại dấu ấn sâu đậm qua hàng loạt tác phẩm múa, kịch múa tiêu biểu như Đôi bờ, Cánh chim và ánh mặt trời, Katu, Bà mẹ miền Nam, Bả Khó, Xuống đường, Bài ca hy vọng… Trong đó, Cánh chim và ánh mặt trời và Katu đã trở thành những tác phẩm kinh điển, được biểu diễn rộng rãi trong và ngoài nước.

Không chỉ dừng lại ở nghệ thuật biểu diễn, ông còn là một trong số ít biên đạo có tư duy lý luận sắc sảo. Ông đề cao giá trị văn hóa truyền thống và chủ trương áp dụng phương pháp nghiên cứu liên ngành vào sáng tác múa. Chính quan điểm này đã giúp ông tạo dựng một hệ ngôn ngữ nghệ thuật đặc trưng, vừa giàu tính dân tộc, vừa hiện đại, sáng tạo.

Tên của Giáo sư, NSND Thái Ly được lấy để đặt tên đường (Ảnh TL)

Với những đóng góp nổi bật trong lĩnh vực đào tạo, sáng tác, biểu diễn và nghiên cứu lý luận, GS.NSND Thái Ly đã được trao tặng nhiều huân chương cao quý. Năm 1984, ông được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân trong đợt đầu tiên. Đặc biệt, năm 1996, ông trở thành nghệ sĩ múa đầu tiên được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.

Ông qua đời tháng 6/1992 tại Huế, hưởng thọ 62 tuổi. Dù đã đi xa, nhưng những đóng góp của ông vẫn luôn được ghi nhớ như một tượng đài của nghệ thuật múa Việt Nam.