Chồng tôi là con trai trưởng trong một gia đình có truyền thống gia giáo, nề nếp ở một vùng quê miền Trung. Là con trưởng, anh luôn mang trên vai trọng trách nối dõi tông đường. Ngay từ ngày cưới, tôi đã cảm nhận được sức ép vô hình đến từ ánh mắt mong mỏi của bố mẹ chồng. Đặc biệt là ông – bố chồng tôi – một người đàn ông cục tính, bảo thủ và luôn đặt danh dự dòng họ lên hàng đầu.

Vậy mà chúng tôi lại hiếm muộn.

Suốt 10 năm trời, tôi và chồng chạy chữa khắp nơi. Bắc có, Nam có, cả Đông y lẫn Tây y. Tôi từng uống đến mức bao tử loét, từng chấp nhận châm cứu, nằm viện hàng tháng trời. Có những đêm hai vợ chồng ôm nhau khóc đến sáng. Tôi không biết mình đã rơi bao nhiêu nước mắt khi chứng kiến bạn bè sinh nở, ẵm bồng, còn mình vẫn là “cái xác không hồn”, chờ đợi kết quả từng lần thụ tinh nhân tạo.

Mẹ chồng tôi thì bắt đầu tỏ ra chán nản. Những lời bóng gió như “phúc phần của con dâu là sinh được con”, “đàn bà không biết đẻ thì chỉ là thứ vô dụng” cứ thế rót vào tai tôi mỗi ngày. Bố chồng thì không thèm nói gì. Ông chỉ ngồi lặng lẽ, thỉnh thoảng nhấp chén trà và nhìn tôi như một gánh nặng vô hình đang khiến dòng họ mất đi hy vọng.

Áp lực đến nghẹt thở.

Cho đến một ngày, phép màu xảy ra.

Khi tôi đã gần như buông xuôi, sau lần làm IVF thứ 5, tôi cấn thai. Lúc y tá báo tin, tôi òa khóc nức nở trong phòng siêu âm. Mười năm. Mười năm chờ đợi, hy vọng, thất vọng, đau khổ… cuối cùng cũng được đền đáp.

Tin tôi có bầu nhanh chóng lan về quê. Họ hàng ai nấy đều mừng rỡ. Mẹ chồng vội lên thành phố ở cùng tôi dưỡng thai, chăm sóc từng bữa ăn, giấc ngủ. Bố chồng tôi không nói nhiều, nhưng tôi thấy ông bắt đầu gọi điện hỏi han – điều mà suốt mấy năm qua ông chưa từng làm.

Mỗi ngày trôi qua là một ngày tôi đếm ngược. Đến tháng thứ 9, tôi sinh con trai khỏe mạnh, nặng 3,4kg. Cả nhà vỡ òa trong hạnh phúc. Mẹ chồng tôi khóc nấc lên: “Đích tôn của dòng họ, đứa cháu mà ông bà chờ đợi suốt mười năm…”

Tôi nhìn con, nước mắt chảy dài. Đứa bé có đôi mắt rất sáng, chiếc mũi cao và vầng trán rộng – trông rất giống chồng tôi. Tôi đã nghĩ rằng mình cuối cùng cũng có thể sống một cuộc đời yên ổn, không còn ánh mắt soi mói hay áp lực đè nén nữa.

Nhưng tôi đã nhầm.

Ông nội đứa bé – bố chồng tôi – từ quê khăn gói ra đón cháu. Cả nhà háo hức chuẩn bị. Tôi nhớ như in buổi chiều hôm đó. Trời trong xanh, nắng nhẹ. Mẹ chồng tôi dặn dò chuẩn bị mâm cơm thật tươm tất. Họ hàng kéo đến chật kín nhà trọ của vợ chồng tôi ở thành phố. Ai cũng chờ giây phút ông nội được bồng cháu đích tôn.

Ông vừa bước vào, ánh mắt tìm ngay đến đứa bé đang nằm trong nôi. Tôi mỉm cười, nhẹ nhàng nói:

– Bố ơi, cháu nội của bố đây…

Ông không nói gì. Mắt ông mở to, gương mặt đanh lại. Rồi ông lặng lẽ tiến tới, cúi xuống nhìn con tôi thật kỹ. Cả nhà nín thở. Ai cũng tưởng ông xúc động đến mức không thốt nên lời.

Nhưng rồi… ông đứng bật dậy, run rẩy nhìn tôi, rồi nhìn sang chồng tôi. Ông lắp bắp:

– Không thể nào… Không thể nào…!

Ông quay lưng, bỏ chạy ra ngoài trong sự ngỡ ngàng của tất cả mọi người. Mẹ chồng tôi vội đuổi theo. Tôi hoảng hốt. Chồng tôi sững sờ.

Một tiếng sau, mẹ chồng tôi quay về, mặt trắng bệch.

– Bố về quê rồi. Bắt xe luôn trong đêm. Không chịu nói gì thêm. Chỉ bảo: “Tao không nhận đứa trẻ này. Tao biết nó là ai…”

Tôi cảm thấy cả người lạnh toát.

Chuyện gì đang xảy ra?

Ba ngày sau, mọi chuyện được sáng tỏ. Một người bác họ lặng lẽ đến nhà tôi, đưa cho chồng tôi một tấm ảnh cũ. Bức ảnh đen trắng đã phai màu, nhưng khi nhìn kỹ, tôi bàng hoàng nhận ra một người phụ nữ có khuôn mặt… quá giống tôi. Thậm chí giống đến rợn người. Bên cạnh bà là… bố chồng tôi – thời còn trẻ.

Bác họ kể chậm rãi:

– Đó là mối tình đầu của bố chồng con. Họ yêu nhau say đắm, nhưng gia đình không cho cưới. Bà ấy bị gả cho người khác. Nghe đâu sau này bà bỏ đi biệt xứ. Có người nói bà vào Nam sinh sống.

Tôi nghe mà tim đập mạnh từng hồi.

Bác họ thở dài:

– Đứa bé mà bố con nhìn thấy… nó giống hệt người đàn bà năm xưa ấy. Từ đôi mắt, cái miệng, đến cả cái bớt sau tai trái. Hồi trẻ, bố mày từng kể, bà ấy có cái bớt đó…

Tôi chết lặng.

Con trai tôi có một vết bớt nhỏ sau tai trái. Tôi từng nghĩ đó chỉ là dấu vết bình thường, không ngờ lại trở thành nguyên nhân khiến ông nội từ bỏ cháu đích tôn.

Chồng tôi thì ngồi bất động. Tôi biết anh đang phải đối mặt với cú sốc quá lớn. Một đứa trẻ mà cha anh nghi ngờ là… tái sinh của người yêu cũ? Hay ông đã quá già nên hoang tưởng?

Nhưng rồi, những lời xì xào bắt đầu lan truyền. Họ hàng bàn tán: “Đứa bé đó không bình thường”, “Sao lại giống người đã khuất đến vậy?”, “Có khi nào nghiệp báo?”, “Hay là đứa con không phải của chồng nó?”

Tôi như rơi xuống địa ngục.

Mười năm hiếm muộn, tôi giữ mình còn hơn giữ vàng. Vậy mà giờ đây, vì một gương mặt giống người xưa, tôi bị nghi ngờ, bị đồn thổi, bị nhìn bằng ánh mắt khinh khi.

Tôi suy sụp. Có lần, tôi bế con ra ban công đứng, nước mắt cứ thế rơi. Tôi từng nghĩ: “Hay là… kết thúc tất cả, mẹ con cùng đi cho nhẹ?”

Nhưng rồi tiếng khóc của con đánh thức tôi.

Nó đâu có tội. Nó là kết tinh của tình yêu và nước mắt, là phép màu mà tôi đánh đổi cả thanh xuân mới có được. Tôi không thể để những lời độc miệng kia chôn vùi con mình.

Tôi quyết định đưa con về quê, đối mặt với bố chồng.

Ông không mở cửa. Tôi quỳ trước sân nhà cả đêm. Sáng hôm sau, ông ra nhìn tôi, giọng lạnh tanh:

– Cô đi đi. Tôi không nhận đứa cháu đó. Tôi biết nó không phải máu mủ nhà này.

Tôi gào lên:

– Nếu bố không tin, con sẵn sàng xét nghiệm ADN! Con không có lỗi! Cháu nội của bố là cháu ruột! Sao bố nỡ nhẫn tâm từ chối nó chỉ vì nó giống ai đó trong quá khứ?

Ông im lặng.

Tôi nói thêm:

– Nếu bố thấy cháu giống người xưa của bố, thì đó là sự trùng hợp của tạo hóa. Bố từng yêu người đó, đúng không? Thế thì càng nên yêu thương đứa trẻ này, vì nó có thể mang theo những gì đẹp nhất bố từng có.

Bố chồng tôi run rẩy. Nước mắt ông chảy dài – điều mà tôi chưa từng thấy.

Cuối cùng, ông lặng lẽ gật đầu.

Sau lần đó, ông thay đổi. Ông không còn cay nghiệt, không còn ánh mắt xét nét. Ông thường lén nhìn cháu, rồi quay đi lau nước mắt. Có lần, tôi nghe ông nói với mẹ chồng:

– Có lẽ… đây là món quà mà ông trời gửi cho tôi… để tôi học cách buông bỏ quá khứ.

Và từ đó, trong nhà, không ai nhắc lại chuyện kia nữa. Nhưng tôi biết, trong lòng ông, nỗi ám ảnh ấy vẫn còn. Dù ông không nói ra, nhưng mỗi lần nhìn cháu cười, ông lại trầm ngâm rất lâu.

Còn tôi – tôi học được rằng, đôi khi, niềm vui không đến trọn vẹn. Nó đến kèm theo thử thách, nghi ngờ và nỗi đau. Nhưng nếu ta đủ mạnh mẽ để vượt qua, thì phía sau, sẽ là một thứ hạnh phúc sâu lắng, bền bỉ hơn tất cả những lời khen tặng bề ngoài.

Cháu đích tôn của dòng họ – chính là đứa trẻ ấy.

Một đứa trẻ có thể mang gương mặt của người khác, nhưng trái tim nó – là kết tinh của hiện tại, là hy vọng cho tương lai.

10 năm trôi qua kể từ ngày con trai tôi chào đời, cũng là 10 năm kể từ đêm ông nội nó run rẩy bỏ về quê trong hoảng sợ.

Giờ đây, thằng bé – tên là Minh Khang – đã tròn 10 tuổi. Nó là đứa trẻ ngoan ngoãn, thông minh và vô cùng lễ phép. Ai gặp cũng phải khen: “Thằng bé lanh lợi, học giỏi, lại biết kính trên nhường dưới – y như bản sao hoàn hảo của cha nó.”

Nhưng với tôi, Minh Khang không chỉ là một đứa trẻ thông minh. Nó là cả cuộc đời, là món quà thiêng liêng mà ông trời đã thương mà ban cho, sau ngần ấy năm tôi đếm từng tháng từng ngày trong đau đớn.

Ông nội của Khang – sau lần đầu tiên gặp cháu và bỏ về trong đêm – cũng dần thay đổi. Ban đầu là sự im lặng xa cách, sau là ánh nhìn mềm lại, rồi cuối cùng là những cái ôm lặng lẽ khi cháu ôm cặp về quê nghỉ hè.

Có điều, tôi luôn thấy trong mắt ông có điều gì đó ám ảnh. Nhất là mỗi khi thằng bé cười, đôi mắt nó híp lại – giống hệt người đàn bà trong bức ảnh cũ.

Một hôm, khi Khang tròn 9 tuổi, ông gọi riêng tôi ra sau vườn, nhìn tôi rất lâu rồi hỏi:

– Cái bớt sau tai nó… cô có từng thấy trên người ai khác chưa?

Tôi lạnh người. Sau 9 năm, ông lại nhắc đến điều ấy.

Tôi nuốt khan, trả lời chậm rãi:

– Dạ chưa, con nghĩ chỉ là sự trùng hợp.

Ông thở dài:

– Cô có tin vào chuyện luân hồi không?

Tôi cứng họng.

Từ hôm đó, ông bắt đầu tránh mặt cháu. Hè năm đó, lần đầu tiên ông không lên thành phố thăm cháu, cũng không gọi điện. Chồng tôi hỏi, ông chỉ nói mệt. Nhưng tôi biết… ông đang sợ chính những gì ông cảm nhận từ đứa cháu nội.

Một ngày tháng sáu oi bức, tôi đang lau bàn học cho con thì phát hiện dưới ngăn kéo có một cuốn sổ tay cũ kỹ. Tôi mở ra. Trang đầu tiên là nét chữ non nớt của con tôi:

Tôi sững người. Những trang tiếp theo là những dòng chữ nguệch ngoạc nhưng rành mạch:

“Con mơ thấy một ngôi nhà cũ, có hồ sen trước sân. Có người đàn ông cầm chén trà nhìn xa xăm. Con biết ông, nhưng ông không phải ba. Con từng đứng trong ngôi nhà đó. Mọi thứ rất quen.”

“Con không hiểu sao con lại biết cách pha trà, dù chưa ai dạy. Có lần con pha trà cho ông nội, ông run tay làm đổ cả chén…”

“Con từng mơ thấy một người phụ nữ khóc, rồi bị đưa đi xa. Người ấy tên là… Thu. Cái tên cứ hiện trong đầu con.”

Tôi rơi cuốn sổ xuống đất. Lưng lạnh toát. Thu – chính là tên người phụ nữ trong bức ảnh cũ, người từng yêu bố chồng tôi say đắm rồi bị ép gả đi.

Con trai tôi… đang viết những điều không thể lý giải.

Tối đó, tôi đem cuốn sổ cho chồng xem. Anh lặng người, đọc hết rồi chỉ hỏi đúng một câu:

– Em có tin là… con mang linh hồn người khác không?

Tôi không trả lời. Nhưng trong lòng tôi, cơn bão đã bắt đầu nổi lên.

Chúng tôi quyết định đưa Minh Khang về quê sớm hơn dự kiến để gặp ông nội. Khi vừa bước vào nhà, thằng bé chạy ra vườn, đứng lặng rất lâu dưới gốc khế – nơi ngày xưa bà Thu từng ngồi thêu khăn, theo lời kể của họ hàng.

Ông nội từ trong nhà bước ra, nhìn cháu, giọng khàn đi:

– Con… lại mơ thấy gì sao?

Thằng bé ngước lên, ánh mắt lạ lẫm:

– Dạ, con không mơ nữa. Giờ con nhớ.

Tôi và chồng chết lặng.

Minh Khang bước lại gần ông, chậm rãi nói như một người lớn:

– Ông… ông từng hứa với con, nếu sau này gặp lại, ông sẽ không rời đi nữa.

Ông nội run bần bật.

– Ông từng nói: “Nếu có kiếp sau, hãy làm cháu nội của ông, để ông được bù đắp.” Giờ con là cháu ông rồi… sao ông lại tránh con?

Ông gục xuống, nước mắt chảy như mưa. Cả nhà như chết đứng.

Tôi ôm con, gào lên:

– Con ơi… con đang nói gì vậy?

Minh Khang mỉm cười hiền lành:

– Con cũng không biết. Nhưng mỗi khi nhìn ông, con thấy đau lòng lắm. Giống như con đã từng chờ ông rất lâu, nhưng ông không đến.

Ông nội ôm chặt cháu vào lòng, lần đầu tiên ông nói to trước mặt cả nhà:

– Tao xin lỗi… Thu ơi… nếu đây là kiếp sau, thì kiếp này tao nguyện coi con như con gái ruột.

Tôi khóc.

Chồng tôi cũng khóc.

Mẹ chồng tôi ngồi thụp xuống, lẩm bẩm: “Nghiệp… nghiệp báo…”

Sau hôm đó, ông nội không còn tránh mặt cháu. Ngược lại, ông gắn bó hơn, chăm cháu từng chút. Minh Khang cũng không còn mơ thấy người đàn bà tên Thu nữa. Nó trở lại với thế giới trẻ thơ, học hành, vui chơi như những đứa trẻ khác.

Nhưng tôi biết, một phần ký ức cũ vẫn còn đó – chỉ là không nói ra.

Ngày Khang tròn 10 tuổi, ông nội tặng cháu một cuốn sách cổ, bên trong là tấm ảnh cũ của bà Thu – người đàn bà năm xưa từng mang cả trái tim ông.

Ông nói:

– Con hãy giữ lấy. Để nhớ rằng, có những chuyện trong quá khứ, dù đau, cũng đã qua rồi. Con hãy sống là con, đừng gánh nỗi buồn của ai khác.

Minh Khang gật đầu. Nó ôm ông, thì thầm:

– Con là con của ba mẹ. Nhưng con cũng là cháu của ông – mãi mãi.