Khu nhà lưu niệm Đoan Huy Hoàng Thái hậu Từ Cung, mẹ vua Bảo Đại, nằm bên bờ sông An Cựu bị bỏ hoang nhiều năm, nhiều hạng mục xuống cấp.

Khu nhà lưu niệm Đoan Huy Hoàng Thái hậu Từ Cung (mẹ vua Bảo Đại) nằm bên bờ sông An Cựu, tại số 145 Phan Đình Phùng, phường Thuận Hóa, thành phố Huế.

Nhiều năm trở lại đây, ngôi biệt thự 2 tầng kiểu Pháp cùng công trình phụ phía sau bị bỏ hoang, cỏ cây mọc um tùm, nhiều hạng mục xuống cấp.

Khu nhà lưu niệm bà Hoàng thái hậu cuối cùng của triều Nguyễn hiện do Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế quản lý.

Theo các tài liệu lịch sử, nhà lưu niệm được xây dựng vào những năm đầu thế kỷ XX theo phong cách kiến trúc Pháp, tường sơn màu vàng, mái lợp ngói âm dương.

Năm 1955, bà Từ Cung mua lại căn khu nhà này để ở sau khi chính quyền Ngô Đình Diệm tịch thu cung An Định, vốn là biệt cung của triều Nguyễn dành cho bà trước năm 1945.

Bà Từ Cung cho mở rộng, sửa sang thêm sân vườn sau khi mua lại khu biệt thự này và sinh sống tại đây cho đến khi qua đời vào năm 1980. Trong khuôn viên đất hiện nay ngoài biệt thự chính và công trình phụ được kết nối với nhau, còn 2 nhà tạm ở sân phía trước và hông bên sau, có người ở.

Hiện nay, toàn bộ cửa dẫn vào bên trong ngôi biệt thự 2 tầng đã bị khoá hoặc gia cố lại để tránh người lạ xâm nhập vào bên trong.

Theo tư liệu, trước khi mất, bà Từ Cung đã có di nguyện giao lại khu nhà này cho chính quyền địa phương. Sau khi được giao tiếp quản, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã chăm lo bảo quản công trình, thờ cúng và tổ chức trưng bày một số hiện vật liên quan bà Từ Cung tại đây.

Tuy nhiên, đến năm 2014, toàn bộ án thờ cũng như các hiện vật được đưa về cung An Định. Ngôi nhà lưu niệm được giao cho một đơn vị kinh doanh dịch vụ giải khát, phục vụ khách tham quan và nhân dân địa phương.